‘Voetbal is de belangrijkste bijzaak van het leven’ wordt vaak met een kwinkslag gezegd, maar wie het spel een beetje volgt, weet dat de reputatie van de sport de jongste jaren een flinke knauw heeft gekregen. Velen ervaren de voetbalwereld vandaag als een business in de greep van het grote geld en dat weegt op de toekomst van de sport. Om maar te zwijgen over de competitie- en transfersystemen die strijdig blijken te zijn met de Europese regelgeving.
In deze UHasselt-Limburg Lezing gaat prof. dr. Niels Appermont in op de transformatie die het professionele voetbal doormaakt en op de vraag waar het nu heen moet met de sport. Want, zoals Johan Cruijff zei: “Soms moet er iets gebeuren, voordat er iets gebeurt”. Iedereen welkom!
De lezing zal doorgaan op 14 november 2024 om 18u30 op de Campus Hasselt, Aula Louis Verhaegen.
Op 22 oktober 2024 brachten de gouverneurs van Belgisch en Nederlands Limburg, Jos Lantmeeters en Emile Roemer, een gezamenlijk bezoek aan een aantal historisch belangrijke locaties. Het bezoek stond in het teken van de herdenkingen rond ‘80 jaar bevrijding’ en benadrukt de gedeelde geschiedenis en samenwerking van beide provincies, met een bijzondere nadruk op de rol die beide regio’s speelden tijdens de bevrijding in de Tweede Wereldoorlog.
Het programma begon met een bezoek aan het museum Liberation Garden in Leopoldsburg. De gouverneurs werden verwelkomd door burgemeester Marleen Kauffmann en kregen een uitgebreide rondleiding van WOII-historicus en curator prof. Peter Schrijvers. Liberation Garden speelt een belangrijke rol in het behoud van de herinnering aan de bevrijding van de regio en de strijd in de ‘Oosthoek van de Tweede Wereldoorlog’, waarbij zowel de offers als de heldendaden van de bevrijders centraal staan. Dit bezoek onderstreept het belang van educatie en het herinneren van de gebeurtenissen die hebben geleid tot de vrijheid van vandaag. Tijdens operatie Market Garden speelde Leopoldsburg een belangrijke logistieke en operationele rol voor de geallieerden die naar Nederland oprukten.
Aansluitend brachten de gouverneurs een bezoek aan de Amerikaanse Begraafplaats in Margraten, waar later de vele militaire slachtoffers van dezelfde operatie Market Garden hun laatste rustplaats vonden. Hier werden de gouverneurs ontvangen in het bezoekerscentrum door Frenk Lahaye, Directeur Netherlands Visitor Center van de American Battle Monuments Commission (ABMC), en kregen ze een rondleiding over de begraafplaats. Margraten herdenkt de duizenden Amerikaanse soldaten die hun leven gaven tijdens de bevrijding van Europa. De gouverneurs stonden stil bij het belang van deze herdenking en maakten de symbolische verbinding tussen de bevrijdingsverhalen van Leopoldsburg en Margraten, waar de ene plaats respectievelijk diende als logistieke hub en de andere als rustplaats voor de Amerikaanse gesneuvelden.
De ontmoeting tussen de gouverneurs van Belgisch en Nederlands Limburg symboliseert de sterke band tussen beide provincies en onderstreept hun gezamenlijke inzet voor het behoud van historische erfgoed en de verdere uitbouw van samenwerking in de Euregio. Beide locaties zijn nauw met elkaar verbonden en er is nog veel potentieel om deze verbinding te versterken, zowel op historisch als toeristisch vlak. Naast de gedeelde geschiedenis werd er ook vooruitgeblikt naar de toekomst, met als doel de regionale samenwerking verder uit de breiden en de economische en culturele banden tussen de provincies te versterken.
Naar de gemeenteraadsverkiezingen van 13 oktober wordt met meer dan gewone aandacht uitgekeken want ze volgen kort op de parlementsverkiezingen van 9 juni, maar er gelden ook nieuwe spelregels! In deze UHasselt-Limburg Lezing geven em. prof. Johan Ackaert en prof. Sofie Hennau inzicht in het gewicht van jouw stem op 13 oktober en het bredere plaatje achter de gemeenteraadsverkiezingen.
Stemmen bij gemeenteraadsverkiezingen is niet langer verplicht en daarnaast zijn hervormingen ingevoerd om de grip van de kiezer op de selectie van burgemeesters en raadsleden te vergroten. Zal dit ook effect hebben op de verkiezingsresultaten en verhogen deze ingrepen de participatie of net niet? En lopen we niet het gevaar dat deze verkiezingen vooral over de ‘figuren’ gaan en minder over de inhoud?
Daarnaast vragen velen zich af of de trends bij de parlementsverkiezingen van juni zich ook op het lokale vlak zullen doorzetten. Worden het voor sommige partijen de verkiezingen van de tweede kans? Drukken we in het lokaal stemhokje onze appreciatie uit voor het formatiewerk in Brussel? Of spelen toch voornamelijk lokale gebeurtenissen een rol?
En misschien nog fundamenteler, welke uitdagingen staan onze gemeenten te wachten? Zijn ze bijvoorbeeld in staat om als meest-burger-nabij-bestuur een accurate bijdrage te leveren aan grote maatschappelijke uitdagingen? Kunnen zij daarvoor rekenen op het vertrouwen van de burger? Of moet dan toch de weg naar schaalvergroting en fusies resoluut ingeslagen worden?
De lezing zal doorgaan op 1 oktober 2024 om 18u30 op de Campus Hasselt, Aula Louis Verhaegen.
De uitbreiding en vernieuwing van de bestaande infrastructuur van Bezoekerscentrum Lieteberg, toegangspoort tot het Nationaal Park Hoge Kempen, krijgt al concreet vorm. Maar ook achter de schermen van de “LieteWerf” wordt er gewerkt aan een volledig nieuwe invulling van het bestaande insectenmuseum. In 2025 zal dit resulteren in een uniek Belevingscentrum Biodiversiteit van het Nationaal Park Hoge Kempen.
In september 2023 gingen de verbouwingswerken van Bezoekerscentrum Lieteberg van start. De uitbreiding en vernieuwing van de bestaande infrastructuur worden stilaan zichtbaar. Samen met de gemeente Zutendaal heeft De Lieteberg vzw grote ambities. Wij willen doorgroeien tot hét Belevingscentrum voor Biodiversiteit in het Nationaal Park Hoge Kempen. Als topattractie van het Nationaal Park Hoge Kempen kunnen we dan tot 200.000 bezoekers per jaar ontvangen met een dagvullend en all-weather aanbod.
We verleggen de huidige focus van een museum over insecten naar een unieke belevingsvolle trekpleister waar je kennismaakt met de lokale biodiversiteit van het Nationaal Park Hoge Kempen. Dankzij de financiële ondersteuning ten bedrage van 1 miljoen euro van Limburg Sterk Merk kunnen we rekenen op de expertise van het scenografisch bureau Alfavision voor de uitwerking van een kwaliteitsvolle tentoonstelling op innovatief hoogstaand niveau. Met een multimediale aanpak, nieuwe technologieën, storytelling en een kwalitatief decor zullen bezoekers ondergedompeld worden in de lokale biodiversiteit. De indoor beleving wordt verweven met wat er ook buiten, in Lieteberg zelf, in Zutendaal en het Nationaal Park Hoge Kempen aan natuurbeleving te ervaren is. Een bezoek aan het nieuwe Belevingscentrum Biodiversiteit van het Nationaal Park Hoge Kempen zal garant staan voor één en al beleving en ontdekking. Zowel families, natuurkenners als (scholen)groepen zullen zich hun bezoek nog lang herinneren.
“Biodiversiteit is van levensbelang. Wij zijn dan ook blij dat we met deze financiële ondersteuning vleugels kunnen geven aan de mooie ambities van gemeente Zutendaal en Bezoekerscentrum Lieteberg. Net zoals de libel geven we Pier de mier en zijn vrienden de nodige slagkracht om een voorsprong te kunnen nemen in de bewustwording van het belang van biodiversiteit. Dankzij deze nieuwe stappen kan Bezoekerscentrum Lieteberg als boeiende en inspirerende toegangspoort van het Nationaal Park Hoge Kempen haar strategisch belang voor het toerisme in Limburg versterken.” licht Jos Lantmeeters, gouverneur – voorzitter directiecomité Limburg Sterk Merk toe.
“Zutendaal is “het groenste snoepje van Vlaanderen.” Deze boodschap willen we nog meer uitdragen. Door de uitbouw van een Belevingscentrum Biodiversiteit willen we met Lieteberg dé natuurpoort van het Nationaal Park Hoge Kempen worden. Met de steun van LSM willen we het museum omvormen tot een toonaangevend centrum dat bezoekers informeert en inspireert voor onze natuurlijke omgeving.” aldus Dirk Smits, Schepen van Toerisme Gemeente Zutendaal en voorzitter EVA Lieteberg.
In de zomer van 2025 gaan we effectief aan de slag met de nieuwe invulling van de 600 m² van het huidige museum. Dit betekent dat het museum in de zomer van 2025 tijdelijk zal sluiten. De andere attracties van Lieteberg, waaronder het Blotevoetenpad en de Vlindertuin blijven open voor publiek.
“In het nieuwe Belevingscentrum voor Biodiversiteit brengen we beleving en verwondering samen. De unieke biotopen en enkele karakteristieke bewoners van het Nationaal Park Hoge Kempen vormen de leidraad. We dompelen je meteen helemaal onder in de unieke biodiversiteit van het Nationaal Park Hoge Kempen die je alleen hier kan beleven.” verklaart Sofie Wyns, Directeur Bezoekerscentrum Lieteberg. “We staan nu aan de start van de uitwerking van het verhaal en kunnen daarbij ook rekenen op onze projectpartners, waaronder terreinbeheerders, wetenschappelijke instellingen, overheidsinstellingen en experts op vlak van biodiversiteit om ons inhoudelijk bij te staan. We zetten niet alleen in op bewustwording door verwondering maar kiezen ook weloverwogen voor het tot leven brengen van de biodiversiteitsthema’s uit de leerdoelen van scholen. In onze nieuwe educatieve ruimte creëren we meerwaarde voor groepen met een professionele gids.”
De eerste look-and-feel van wat jullie van het nieuwe belevingscentrum kunnen verwachten, krijgen we in oktober 2024 te zien met de opening van de vernieuwde uitgebreide onthaalruimte. Want een toekomstig avontuur bij Lieteberg begint al meteen in de onthaalruimte die de toon zet voor een betoverende reis door de lokale biodiversiteit. De opening van de volledig nieuw ingerichte tentoonstelling staat gepland voor oktober 2025.
“Beleving, dat is waar de bezoeker van vandaag en morgen naar op zoek is. Daarom dompelen we die bezoeker helemaal onder in het verhaal van biodiversiteit.” legt Hans Vandamme, CEO Alfavision uit. “De scenografie die we hebben uitgewerkt speelt daarin een grote rol, alsook de innovatieve multimediale aanpak met toepassing van nieuwe technologieën. Biodiversiteit en duurzaamheid belangen ons allen aan en daarom is het essentieel een verhaal te brengen dat raakt en blijft plakken. Dankzij onze ruime ervaring met projecten in binnenland (bijvoorbeeld Historium in Brugge, Lam Gods in Gent…) en buitenland (bijvoorbeeld Bakoe) weten we hoe we met succes een holistisch project kunnen realiseren. Daarbij is er aandacht voor het geheel, gaande van praktische zaken zoals een optimale bezoekersflow tot inhoudelijke aspecten zoals een meeslepende storytelling. We zijn trots te mogen meewerken aan dit maatschappelijk relevante project en dankbaar voor de prima samenwerking.”
Op 9 juni 2024 vinden de Belgische federale en regionale verkiezingen plaats. Op diezelfde dag kan je ook gaan stemmen voor het Europees parlement. En enkele maanden later, op 13 oktober 2024, worden bovendien de lokale en provinciale verkiezingen gehouden.
Verkiezingen vormen de basis van onze democratie. Het is dus bijzonder belangrijk dat deze vlot, correct, transparant en democratisch verlopen. De organisatie van de verkiezingen, de stemcomputers en het tellen van de stemmen zijn daarom goed beveiligd in België. Helaas worden de verkiezingsvoorbereidingen en ook de verkiezingen zelf regelmatig aangegrepen door binnen- en buitenlandse actoren om aan beïnvloeding te doen en desinformatie te verspreiden. De kans is groot dat er de komende weken en maanden veel niet correcte en misleidende informatie zal worden verspreid via (sociale) media. Vanuit de overheid roepen we op om steeds kritisch en alert te zijn.
Desinformatie: een potentieel gevaar voor de democratie
Desinformatie is een verzamelterm voor alle mogelijke vormen van valse, verkeerde of misleidende informatie die doelbewust wordt gecreëerd en verspreid met de bedoeling om meningen of gedrag te beïnvloeden, geld te verdienen of de samenleving schade toe te brengen door bijvoorbeeld te polariseren of onze democratie te ondermijnen. Zowel landen (regeringen), lobbygroepen, bepaalde organisaties maar evengoed individuen verspreiden desinformatie om hun eigen agenda te dienen.
In de context van de verkiezingen hebben dergelijke actoren niet zozeer het doel om de kiezers in een alternatieve waarheid te doen geloven, wel om de bevolking te doen twijfelen zodat het moeilijker is om een onderscheid te maken tussen correcte en foute informatie en tussen feiten en meningen. Dit kan leiden tot instabiliteit en meer verdeling binnen onze samenleving. Bovendien kan ook misleidende informatie verspreid worden om twijfel te zaaien over de legitimiteit, veiligheid en betrouwbaarheid van het stemproces en de technische systemen.
Desinformatie en andere vormen en technieken van beïnvloeding vormen dus een potentieel gevaar voor onze democratie. Bij verschillende recente verkiezingen in het buitenland zijn sterke aanwijzingen dat bepaalde actoren (zowel individuen, groepen, lobbygroepen als zelfs staten) geprobeerd hebben om het stemproces te beïnvloeden. We kunnen niet uitsluiten dat bepaalde actoren mogelijks ook de verkiezingen in ons land proberen te beïnvloeden. Daarom is het belangrijk dat we ons bewust zijn van dit potentieel gevaar en ons hier weerbaar tegen maken, zowel als overheid maar ook als samenleving.
Welke technieken worden gebruikt voor deze beïnvloeding?
Artificiële intelligentie
Moderne technologieën en artificiële intelligentie kunnen worden ingezet en vergemakkelijken phishing-pogingen, cybercriminaliteit en manipulatie van informatie. Denk bijvoorbeeld aan deepfakes, dit zijn audio en videobeelden die via kunstmatige intelligentie bewerkt of gemanipuleerd zijn. Zo kan men video’s maken waarin mensen dingen zeggen of doen die ze nooit gezegd of gedaan hebben. Door deze technologieën wordt gecreëerde informatie vermengd met feiten, of krijgen we te maken met onder andere geautomatiseerde accounts die gebruikt worden voor netwerken van nepvolgers, gemanipuleerde video’s of gerichte reclame. Sociale media hebben hierbij een grote impact aangezien deze voor veel mensen de voornaamste bron zijn om nieuws te vinden, lezen, bekijken en delen.
Algoritmes
Op sociale media platformen wordt bovendien gebruik gemaakt van bepaalde algoritmes om kiezers te bereiken en de boodschappen van campagnevoerders te verspreiden. Door deze algoritmes kom je terecht in een soort bubbel van informatie die je visie bevestigt waardoor je niet meer uitgedaagd wordt om kritisch te zijn en je eigen ideeën in twijfel te trekken.
Bots
Daarnaast is er een toename van social bots die bestaan uit nepaccounts op sociale media en zich voordoen als echte personen. Deze bots kunnen invloed uitoefenen door haatdragende taal te verspreiden en zo mensen op te hitsen of de publieke opinie te beïnvloeden. Ook kunnen er hashtags aangemaakt worden die de mening van zeer weinig mensen reproduceren, maar door een groot aantal bots worden gedeeld, waardoor het lijkt dat veel mensen deze mening delen. Daarnaast blijven internettrollen een aanwezig fenomeen, waarbij een echt persoon verdeeldheid zaait op sociale media en bepaalde groepen mensen probeert te frustreren en boos te maken.
Menselijke actoren
Desinformatie wordt echter zeker niet alleen verspreid via technologie. Ook individuen of influencers met een bepaalde agenda, lobbygroepen, organisaties enz. kunnen doelbewust verkeerde of uit zijn context gehaalde informatie de wereld insturen, al dan niet versterkt door technologische middelen. Op die manier proberen zij een bepaalde agenda te sturen.
Wat kan je zelf doen?
Het is bijzonder belangrijk dat je je bewust bent van de verschillende mogelijke beïnvloedingspraktijken en technieken en steeds kritisch omgaat met informatie. Baseer je bij het zoeken naar informatie vooral op betrouwbare, officiële kanalen, zoals overheidswebsites of de grote nieuwsmedia en wees voorzichtig met de informatie die je leest en deelt op sociale media.
Op onze pagina rond desinformatie vind je tips over hoe je desinformatie kan herkennen en hoe je jezelf er beter tegen kan beschermen.
Zo kan je jezelf enkele vragen stellen:
Wie is de auteur van het artikel of bericht?
Wanneer is het bericht of de tekst geschreven en gedeeld?
Op welke bronnen baseert de auteur zich? Is het geloofwaardig?
Met welk doel is de tekst of het bericht geschreven?
Vind ik dezelfde informatie ook in andere bronnen?
Heeft de tekst een merkwaardige vorm?
Staat de tekst vol schrijffouten, uitroeptekens of hoofdletters?
Is de titel zeer overdreven of misleidend?
Op de website van Mediawijs (het Vlaamse Kenniscentrum Digitale en Mediawijsheid van de Vlaamse overheid en imec vzw) vind je een overzichtelijke affiche met 10 vragen die je helpen om betrouwbare bronnen te identificeren en je te wapenen tegen desinformatie.
Iktwijfel.be, een campagne binnen het project EDMO Belux (een gemeenschapsoverschrijdende, meertalige samenwerking tussen deskundigen uit o.a. de academische wereld, het maatschappelijk middenveld, de media en mediageletterdheid), biedt handvaten om zekerheid te brengen in twijfels. Je vindt tips over hoe je online goed kan zoeken, aan wie je raad kan vragen of met wie je kan praten over je twijfels.
Met de twee serious gamesHarmony Square en Cat Park (beiden ontwikkeld door o.a. de universiteit van Cambridge en DROG en Tilt Studio, twee Nederlandse organisaties die werken tegen het verspreiden van desinformatie) ontdek je hoe politieke desinformatie op sociale media verspreid wordt.
Wat doen de overheden?
In België is de Algemene Directie Identiteit en Burgerzaken (ADIB) van de FOD Binnenlandse Zaken verantwoordelijk voor de organisatie van de federale, regionale en Europese verkiezingen. Zowel voor, tijdens als na neemt de FOD Binnenlandse Zaken diverse maatregelen om de veiligheid en transparantie van de verkiezingen te garanderen. Een volledige oplijsting van deze maatregelen vind je op de pagina: https://verkiezingen.fgov.be/algemeen/veiligheid-en-transparantie
De overheden doen er alles aan om de verkiezingen vlot, correct en democratisch te laten verlopen. Dit betekent veel voorbereidingswerk in aanloop naar de verkiezingen. Zo wordt er bijvoorbeeld een risicoanalyse opgesteld met verschillende uitgangspunten, waaronder technische risico’s, procesmatige risico’s en cyberrisico’s. Ook voor desinformatie wordt er een dergelijke analyse opgesteld. Op basis van deze analyse wordt bekeken hoe de verschillende betrokken diensten zullen reageren in geval van verschillende scenario’s.
Het Nationaal Crisiscentrum volgt samen met zijn partners op welke valse berichten of misleidende informatie in ons land circuleert. Indien nodig zullen wij de bevolking hiervan ook bewust maken door er duidelijk over te communiceren op onze kanalen.
Interessante websites
Speciaal voor de verkiezingen creëerde de Algemene Directie Identiteit en Burgerzaken bovendien een specifieke website. Daar kan je terecht voor al je (praktische) vragen in verband met de verkiezingen.
Op de website van Mediawijs kan je heel wat vinden rond desinformatie en gerelateerde thema’s. Mediawijs heeft bovendien een hele pagina rond verkiezingen in een digitale samenleving. Je vindt er bovendien ook het lessenpakket “Verkiezingen in de klas” voor leerlingen van de tweede en derde graad secundair onderwijs. Dit pakket bestaat uit vier thema’s met telkens bijhorende methodiek en EDUbox.
WAT WATbiedt informatie op maat van jongeren over heel wat verschillende onderwerpen, zoals ook verkiezingen.
Jongeren die voor het eerst gaan stemmen in 2024 vinden alles wat ze daarover moeten weten op de website van ‘t Is aan u.
De Veiligheid van de Staat (VSSE), het Centrum voor Cybersecurity België (CCB) en de Algemene Dienst voor Inlichting en Veiligheid (ADIV) onwikkelden eenbrochure “veilig online tijdens de verkiezingen”voor politieke partijen en hun kandidaten.
EDMO BELUX is een onderzoekshub die desinformatie in België en Luxemburg controleert door internationale deskundigen uit de academische wereld, het maatschappelijk middenveld, de media en journalistiek, factchecking en mediageletterdheid samen te brengen. Op hun website vind je onder meer door hen uitgevoerde factchecks, materiaal rond mediageletterdheid en tips om zelf aan factchecking te doen.
De onafhankelijke non-profit organisatie, EU DisinfoLab, verzamelt kennis en expertise rond desinformatie in Europa. Op hun website delen ze interessante publicaties en tips om desinformatie te detecteren en hoe ermee om te gaan.
In onze provincie wordt met eindejaar geen provinciaal verbod afgekondigd. Dit verbod zou onmogelijk te controleren zijn en in verschillende Limburgse gemeenten geldt reeds een verbod of is er een vergunning nodig. Gemeenten kunnen daarnaast ook afhankelijk van de situatie steeds bijkomende beperkingen opleggen.
Vuurwerk afsteken houdt wel altijd ernstige risico’s in. Risico’s die met de aangekondigde sterke wind alleen maar groter worden. Elk jaar gebeuren er rond nieuwjaar ongelukken met vuurwerk. Handletsels, verwondingen in het gezicht, brandwonden en schade aan huizen zijn slechts enkele van de meest voorkomende ongevallen. In overleg met onder andere de brandweer en medische diensten roept de gouverneur daarom op om dit jaar geen vuurwerk af te steken.
Zorg voor uw eigen veiligheid en voor de veiligheid en gezondheid van uw familie, buren, vrienden en dierbaren. Steek geen vuurwerk af. Zo houden we het samen veilig voor elkaar. Bovendien vermijd je ook fysieke, materiële en financiële schade die je door het afsteken van vuurwerk zou kunnen veroorzaken.
Tijdens de Decemberzittingen stelt de deputatie haar doelstellingen voor.
Gouverneur Jos Lantmeeters opende de zittingen op 6 december 2023 met zijn rede “Vertrouwen”.
Geachte mevrouw de voorzitster
Geachte leden van de provincieraad en deputatie
Geachte aanwezigen
Dames en heren,
De pandemie mag dan stilaan naar de achtergrond verdwenen zijn niemand zal ontkennen dat wij tot de dag van vandaag nog steeds in zeer onzekere en woelige tijden leven.
Vandaag worden we geconfronteerd met ongeziene geopolitieke machtsverschuivingen, met terreur en oorlogen , ook dichtbij ons, aan de rand van Europa met veel menselijk leed en een voortdurende negatieve impact op onze economie, handel, energie- en voedselprijzen.
Met extreme weersomstandigheden, zoals hitte, droogte, wateroverlast en soms erg verwoestende natuurverschijnselen, veelal te wijten aan de voortschrijdende klimaatverandering.
Met grote maatschappelijke onrust, gevoed door tweedracht en ongelijkheid met als resultaat meer en meer polarisatie in de samenleving en druk op onze democratische principes en instellingen. Het complexe asiel en migratievraagstuk voert hierbij de druk nog op.
Met honger, armoede en sociale uitsluiting in heel de wereld, maar ook in onze eigen omgeving.
Het is geen fraai beeld waar we dagelijks ofwel in realtime ofwel fysiek mee geconfronteerd worden.
De wereld is in volle verandering. De gebeurtenissen die we momenteel meemaken zullen bovendien decennialang bepalend zijn voor de wereld van morgen.
Nochtans mogen we niet toegeven aan pessimisme en doemdenken. De wereld zal morgen heus niet vergaan.
En als dit te optimistisch zou klinken betekent dit niet dat ik blind ben voor wat er gebeurt of dat ik de zaken niet ernstig neem, wel integendeel.
Maar defaitisme leidt tot niets.
Actief handelen daarentegen is de boodschap.
Niet bij de pakken blijven zitten maar zoeken naar oplossingen.
Dat is voor mij het enige alternatief.
Als we even stilstaan bij het klimaatvraagstuk helpt het niet om elke ochtend in shock wakker te worden en badend in het zweet te vrezen voor het einde van de planeet.
Neen, wat wel helpt is nadenken wat je eraan kunt doen en vervolgens – binnen je mogelijkheden – er naar handelen, als individu, als consument, als ondernemer, als organisatie, instelling en als overheid.
Momenteel is in Dubai de klimaattop aan de gang. Het is een jaarlijkse bijeenkomst van bijna alle landen om afspraken te maken over de status van het klimaat. Nog tot 12 december zullen bijna 200 wereldleiders en staatshoofden samen met wetenschappers, het bedrijfsleven en activisten vergaderen en onderhandelen over het tegengaan van de opwarming van de aarde, over welk land welke maatregelen kan nemen en wie hoeveel zal betalen.
Eén van de belangrijkste punten op het programma is uiteraard het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen en het uit-faseren van gebruik van fossiele brandstoffen.
Dat wij erin gaan lukken om onder de 1,5 graden opwarming te blijven lijkt meer en meer een utopie.
Dat dit tot nare gevolgen zal leiden is niet ondenkbaar. Maar dan denk ik, laat ons er dan alles aan doen om tenminste de volgende mijlpaal te halen.
Want elke inspanning loont de moeite om ons voor te blijven inzetten.
En met mij zeggen dat ook de wetenschappelijke modellen: blijf daarom naast het voortdurend verminderen van onze uitstoot, verder inzetten op de hernieuwbare energie van zon en wind, maar ook op energie-efficiëntiewinsten en investeer in nieuwe CO2 captatietechnieken.
Zoals in IJsland waar een Zwitserse Startup vandaag experimenteert met een nieuwe technologie om broeikasgassen rechtstreeks uit de lucht te zuigen en 1000 meter onder de grond te injecteren waar het – voor de eeuwigheid – mineraliseert tot calciet.
*
Wereldwijd staan democratie, vrijheid en de rechtsstaat onder druk.
Niet alleen ver weg, maar ook op ons eigen continent, in Europa.
Des te belangrijker is het daarom dat wij onze eigen democratische rechtsstaat koesteren, beschermen en versterken.
Het is daarom onacceptabel dat de georganiseerde misdaad onze samenleving ondermijnt en doordringt in onze straten, buurten, bedrijven en zelfs de overheid.
Dat vergt een continue inzet op veiligheid.
In die zin is het nieuwe Benelux Politieverdrag voor ons zeer belangrijk. Het is bij uitstek het meest ambitieuze verdrag inzake politiesamenwerking op Europees niveau.
Het voorziet met name in een actualisering en verbetering van bestaande bepalingen op drie kerngebieden: gegevensuitwisseling, operationele samenwerking tussen politiediensten over de landsgrenzen heen en justitiële samenwerking. Meer bepaald biedt het nieuwe verdrag mogelijkheden om gegevens uit te wisselen en op te treden op het grondgebied van een ander land.
Voor Limburg als grensregio – met ons specifiek criminaliteits- en veiligheidsbeeld – biedt dit Verdrag interessante mogelijkheden voor onze lokale en federale politiediensten.
Alleen zal het nodig zijn om onze politiezones verder op te schalen en te stimuleren om te fusioneren zodat zij slagkrachtiger worden en beter uitgerust zijn om te beantwoorden aan deze complexe criminaliteitsvormen.
En wordt het hoogtijd om onze Limburgse politiecapaciteit te versterken.
Daarom wil ik vandaag die oproep aan onze beleidsmakers nogmaals herhalen.
De personele politie- en justitiecapaciteit in Limburg kampt met achterhaalde personeelskaders en met een structureel tekort.
Vergeleken met alle andere Belgische provincies staat Limburg met 26,8 politiemensen voor 10.000 inwoners op de allerlaatste plaats.
Het nationale gemiddelde bedraagt 38 politiemensen voor 10.000 inwoners.
Cijfermatig tellen de Limburgse politiediensten lokaal en federaal samen 2.249 personeelsleden voor 900.000 inwoners. Het lokale politiekorps van de stad Antwerpen telt 2.218 personeelsleden voor 530.000 inwoners.
Natuurlijk kan de problematiek van de stad en de haven van Antwerpen niet één op één vergeleken worden met de Limburgse problematiek.
Maar als straks ook onze “Port of Limburg” aan de haven Genk op volle capaciteit draait en evenzo zal instaan voor grote ladingen containertrafiek dan moet ik daar geen tekening bij maken.
Wil men het aantal beschikbare politiemensen in Limburg op het gemiddeld niveau van België brengen dan is er een verhoging van personeelscapaciteit van om en bij de 800 politiemensen nodig!
Ik ben mij bewust dat deze ongelijkheid wegwerken wellicht te ambitieus is.
Maar Limburg gelijk trekken met de provincies Namen, Vlaams-Brabant en Waals-Brabant die kunnen terugvallen op respectievelijk 35, 33 en 32 politiemensen per 10.000 inwoners lijkt mij geen buitenproportionele eis.
*
Kansengelijkheid, bestaanszekerheid en perspectief bieden aan mensen, vormen de kern van de ambitie om als overheid zeker vandaag – in deze onzekere en moeilijke tijden –niemand achter te laten.
Het is dan ook schrijnend als we de meest recente armoedecijfers van onze provincie er bij moeten nemen om vast te stellen hoe erg het nog steeds gesteld is met onze allerzwakste.
13% van de kinderen groeit op in armoede.
140 000 Limburgers genieten van een verhoogde tegemoetkoming in de gezondheidszorg.
13 000 Limburgers krijgen een voedselpakket.
13.500 Limburgers hebben één achterstallig krediet.
3500 Limburgers moeten rondkomen met een leefloon en 4000 Limburgse huishoudens hebben een budgetmeter voor elektriciteit.
21 000 Limburgse gezinnen staan op de wachtlijst voor een sociale woning.
4500 Limburgers zitten in een collectieve schuldenregeling.
1200 Limburgers zijn dakloos.
Dit zijn allemaal mensen en of gezinnen die bestaansonzeker zijn en uitsluiting ervaren op tal van levensdomeinen zoals inkomen, arbeid, onderwijs en wonen.
Een geïntegreerde structurele aanpak vanuit diverse disciplines blijft zich ook hier opdringen. Zeker als er straks door de aanhoudend hoge energie en voedselprijzen mogelijk een nieuwe generatie armen zich zal aandienen.
Om nog te zwijgen van de klimaattransitie die, wil ze sociaal en rechtvaardig zijn ook zal moeten rekening houden met de meest kwetsbaren.
Hoogtijd dus om naast de broodnodige solidariteit ook voor een gecoördineerd beleid te zorgen dat impact heeft op armoede als een complexe maatschappelijke kwestie, waarbij men ingrijpt op de drempels die mensen verhinderen om volwaardig te kunnen participeren aan onze maatschappij.
In die optiek ben ik dan ook verheugd vast te stellen dat er vanuit verschillende welzijns- en sociale organisaties de idee leeft om nauwer te gaan samenwerken.
De meeste organisaties zijn op Limburgse schaal georganiseerd, vb. Beweging.net, Avansa, SAAMO, Wonen in Limburg – woonmaatschappij, Stebo, Horizont, CAW, Groep Intro, Arktos, Welzijnszorg , St Vincentius… Zij zouden samen met de lokale besturen en de sociale partners perfect een gezamenlijke strategie kunnen opzetten om de armoedeproblematiek op een meer slagkrachtige manier aan te pakken. Deze gezamenlijke en geïntegreerde aanpak zal sowieso de versnippering tegengaan waardoor de middelen meer efficiënt kunnen worden ingezet.
Dames en heren,
Met deze drie voorbeelden omtrent klimaat, veiligheid en armoede heb ik willen aantonen dat hoe moeilijk, complex en uitzichtloos de situatie ook mag zijn, we nooit mogen wanhopen en zeker nooit ons vertrouwen mogen verliezen.
Ons vertrouwen in de toekomst, ons vertrouwen in de overheid, in onze structuren en instellingen, in de samenleving en in elkaar.
Laat ons daarom voortbouwen op dat vertrouwen.
Want ook hier, in onze provincie Limburg – perifeer gelegen in Vlaanderen – is en blijft vertrouwen nodig om gestaag verder te bouwen aan onze welvaart en ons welzijn.
De Limburgse economie heeft de afgelopen jaren – steunend op de veerkracht die haar zo typeert – een forse inhaalbeweging gemaakt. Zo werd de achterstand inzake arbeidsproductiviteit ten overstaan van Vlaanderen gevoelig verminderd en nestelde Limburg zich in de top 20 van de meest competitieve regio’s van Europa.
Wie wil er niet in zo een regio wonen, werken en leven?
Laat ons daarom vertrouwen op onze Limburgse bedrijven en KMO ’s die niet alleen geloven in onze provincie maar bovendien ook blijvend investeren in de regio. En op het bloeiend start-up landschap dat ondertussen borg staat voor vele nieuwe toekomstbestendige jobs.
Laat ons vertrouwen op ons hoger onderwijs – met de UH, PXL en UCLL. Naast tal van nieuwe studierichtingen groeit in deze kennisinstellingen niet alleen de onderzoeks-excellentie maar wordt ook het maatschappelijk engagement ten aanzien van de regio gestaag uitgebouwd.
Laat ons vertrouwen en verder bouwen aan het divers incubatorennetwerk dat strategisch goed gespreid zit in de provincie en interessante verbindingen legt tussen bedrijven en kenniscentra.
Laat ons vertrouwen op de nieuwe innovatieve campussen op vlak van digitale zorg, circulaire bouw en slimme logistiek. En op onze voormalige mijnsites die na hun transformatie elk uitgegroeid zijn tot unieke hotspots.
Laat ons vertrouwen op LRM die zich heeft zich ontwikkeld tot een zeer performante investeringsmaatschappij die inmiddels onmisbaar is in de groei en ontwikkeling van de Limburgse economie.
Net zoals de stichting LSM die – met de aan haar uitgekeerde dividenden – inmiddels meer dan 350 miljoen investeerde in tal van maatschappelijke projecten van toerisme, over onderwijs tot duurzame economie, zorg en stedelijke ontwikkeling.
Laat ons vertrouwen op de kracht van onze natuurwaarden, landschapsparken en nationale parken en daaraan gelinkt ons toeristisch imago, met in bijzonder onze fietsroutes welke – zelfs internationaal – zeer hoge ogen gooien en niet meer weg te denken zijn uit het Limburgs businessmodel.
Laat ons vertrouwen op ons breed vertakt, deskundig en sterk sociaal middenveld dat met beperkte middelen en steunend op een stevig netwerk van vrijwilligers aanwezig is in de kleinste vezels van onze gemeenschap en meer en meer de bereidheid toont om ook op de schaal Limburg te willen samenwerken
Laat ons tot slot vertrouwen op het provinciebestuur en onze steden en gemeenten, de bestuurlijke sluitstukken in de samenleving, die in het geval van de provincie, een nieuw leven verdienen of als het over de lokale besturen gaat verder moeten versterkt worden zowel in hun bestuurskracht als in hun vermogen tot samenwerken. De rondgang die ik in de voorbije periode maakte naar elk van de 42 besturen heeft mij zeer veel geleerd.
Verderop in deze Rede kom ik hier graag op terug.
Dames en heren;
Er blijven natuurlijk nog tal van uitdagingen op de Limburgse beleidstafel liggen.
Zo is het feit dat bepaalde maakbedrijven zoals Bose en Sappi recent de deuren sloten geen goed nieuws dat vraagt om verhoogde aandacht.
In de eerste plaats vraagt dit zorg voor de getroffen werknemers.
In de tweede plaats vraagt dit aandacht voor de slagkracht en het competitief vermogen van onze Limburgse maakindustrie.
En stelt zich de vraag: Hoe duurzaam en efficiënt wordt geproduceerd en hoe sterk staat de innovatieve capaciteit op vlak van digitalisering en robotisering.
De maakindustrie heeft zeker nog een toekomst in onze provincie. Zij is vandaag goed voor 15 % van de bruto toegevoegde waarde die in Limburg wordt gecreëerd en is goed voor om en bij de 47.000 jobs.
Met De FacThory , het nieuwste gebouw op Thor Park, dat volgende week de deuren opent bouwt men aan een ecosysteem van bedrijven die werken rond slimme maakindustrie.
Het wil uitgroeien tot de locatie bij uitstek voor bedrijven die voorsprong willen nemen op het vlak van innovatieve producten en productieprocessen.
Het onderscheidt ons in elk geval reeds van andere regio’s en bewijst dat de maakindustrie in Limburg zich klaar maakt voor de toekomst.
Het is hier en voor mij niet de plaats om over de andere beleidsuitdagingen te spreken maar volgende aanbevelingen wil ik toch nog graag meegeven.
Het is belangrijk dat wij verder blijven investeren in grensoverschrijdende samenwerking.
Het is immers noodzakelijk om in een geglobaliseerde economie samen met de buurlanden – en in bijzonder Nederland) de krachten te bundelen om grensoverschrijdend ondernemen, werken en wonen te bevorderen. Om grensbarrières die grensoverschrijdend werken en ondernemen afremmen of verhinderen weg te werken.
In die optiek hoop ik dat “schakelpunt grensbelemmeringen” dat ingebed werd in het recent opgerichte Bestuurlijke grensregio overleg Vlaanderen- Nederland tot concrete resultaten mag leiden.
Doelstelling van dit overleg is:
Knelpunten in de grensregionale samenwerking te signaleren;
Prioriteiten aan te geven over deze samenwerking;
Informatie-uitwisseling te bevorderen;
Draagvlak te creëren voor projecten en voorgestelde oplossingen van knelpunten.
Naast de gouverneurs van de grensprovincies maken onder meer ook de burgemeesters van de 37 grensgemeenten met Nederland deel uit van dit overleg.
Als tweede aandachtspunt is het belangrijk om verder in te zetten op de versterking van het partnerschap tussen LRM en LSM
Dit partnerschap is niet alleen een uniek gegeven – maar ook een robuuste formule -die Limburg sociaal- economisch en maatschappelijk versterkt, verbindt en opstuwt tot datgene wat wij samen ambiëren: een topregio worden in Europa.
Het is dan ook van uitermate groot belang – en ik doe daarvoor een vurige oproep aan alle Limburgse actoren – om in 2024, wanneer de samenwerkingsovereenkomst tussen de Vlaamse regering en LRM moet hernieuwd worden, dat de provinciale verankering van LRM herbevestigd wordt en zij aldus – samen met LSM – het vertrouwen krijgt om het succesvolle werk in Limburg verder te zetten, zodat we die ambitie : een topregio worden in Europa , ook echt kunnen waarmaken.
En in die topregio past natuurlijk de Einsteintelescoop.
Ook hierover heb ik hoopvol nieuws.
Tijdens de Ministersconferentie in Brussel op 26 september jongstleden hebben afgevaardigden uit België, Nederland en de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen afgesproken de voorbereidingen te treffen voor een gezamenlijk consortium om de Einsteintelescoop in de Euregio Maas-Rijn te vestigen. Dat consortium richt zich op het verder uitwerken van de verantwoordelijkheden en betrokkenheid van alle bestuurslagen die een rol spelen bij de kandidatuur vanuit de drie landen.
Door het ondertekenen van een intentieverklaring over die samenwerking gaven de beleidsverantwoordelijken uit België, Nederland en Noordrijn-Westfalen het groene licht over de manier waarop de grensoverschrijdende samenwerking bij de voorbereidingen tot en met het indienen van een bidbook voor de Einsteintelescoop vorm krijgt. Een ambtelijke taskforce zal de voorstellen voor het consortium verder uitwerken.
Intussen heeft de begrotingscommissie van de Duitse Bondsdag de financiering van in totaal 9 miljoen euro voor de planningskosten van de Einsteintelescoop goedgekeurd.
Hiermee geven nu ook de Duitsers aan dat “De Euregio Maas-Rijn in het drielandenpunt van Duitsland, België en Nederland de meest waarschijnlijke en beste locatie is voor de Einsteintelescoop dankzij het uitstekende wetenschaps- en onderzoeks-landschap en de Euregionale ligging.”
Ik meen dat het nu wel duidelijk is dat de wil bij alle partners aanwezig is om dit uniek project te laten slagen. Laat ons daarom nu alles op alles zetten om dit project binnen te halen.
En tot slot wil ik nog even stilstaan bij onze Limburgse bestuurlijke organisatie.
Ik ben van mening dat we onze nek moeten durven uitsteken en de handschoen opnemen om zelf onze eigen Limburgse bestuurlijke structuur slim, toekomstbestendig en op maat vorm te geven.
Dat betekent voor mij dat we een aantal bestuurlijke evoluties die vandaag plaatsvinden niet los zien van elkaar maar juist met elkaar gaan verbinden en trachten deze samen te laten sporen.
En dat gaat het over de (al dan niet verplichte) fusies van gemeenten, de regiowerking in de één-referentieregio Limburg, de werking van de Vlaamse overheid en de toekomst van de provincie.
Al deze bewegingen moeten in verband met elkaar gebracht en moeten geïntegreerd en maatgericht worden aangepakt. De studie: toekomstvisie op het lokaal en binnenlands bestuur in Vlaanderen bevestigt alleen maar deze stelling.
Voor mij is het belangrijk dat gemeentefusies van onderuit en dus organisch dienen te groeien en geenszins top down of omwille van een geografische logica mogen opgelegd worden.
Een succesvolle fusie heeft bovendien tijd nodig en heeft vooral met vertrouwen te maken.
De Vlaamse Overheid moet dringend begin maken van een ontkokering en de regio’s vanuit een geïntegreerd kader tegemoet treden.
De organisatie, de structuur en de werking van de Vlaamse departementen en agentschappen zou een gebiedsgerichte focus moeten hanteren om zo haar beleid beter af te stemmen op de streekeigen behoeften en noden van elke regio.
Bovendien zou het zich moeten beperken tot het vastleggen van brede kaders zodat de regie bij de uitwerking in handen blijft van de lokale of regionale besturen
De één-referentieregio Limburg moet haar uniek platform Regioraad Limburg, waar al de Limburgse burgemeesters, samen met hun algemeen directeurs, elkaar ontmoeten verder versterken en een begin maken van dialoog met het socio-economisch middenveld en het provinciebestuur.
In het licht van voorgaande ontwikkelingen moeten we tot slot ook de toekomst van het provinciebestuur een plaats geven.
En zonder te willen vooruitlopen op de politieke beslissing wil ik hierbij toch benadrukken dat wij in Limburg ook hier best zelf het voortouw nemen en zelf ons voorstel van bestuurlijk model naar voor schuiven.
Eerder dan te wachten op de Vlaamse overheid of mee te deinen op een uniforme aanpak van de VVP weten wij zelf immers veel beter hoe wij onze Limburgse bestuurlijke organisatie toekomstbestendig en duurzaam kunnen vormgeven en hoe wij de bestaande provinciale capaciteit en knowhow verder kunnen verankeren in Limburg. Want zoals in het bedrijfsleven vormt ook in dit dossier de mensen, het personeel, het echte kapitaal.
Dames en heren
Ik ga afronden
Volgend jaar zijn het verkiezingen. Ik moet het u niet vertellen. Het is één van de meest belangrijke bouwstenen van onze democratie. Maar democratie vraagt veel meer dan dat. Het goed onderhoud van de democratie is niet iets van de overheid alleen. Het vraagt iets van ons allemaal als burgers.
Democratie is dan ook veel meer dan je stem uitbrengen – het is een houding van burgerschap. Het is bovendien de bereidheid te luisteren, begrip op te brengen voor andere standpunten en een zorgvuldige afweging van belangen te maken.
Want als verschillen van opvatting verharden tot onoverbrugbare tegenstellingen, tast dat onvermijdelijk het vertrouwen in onze democratische instituties aan, en daarmee het maatschappelijk weefsel dat ons als samenleving bij elkaar houdt.
Laat daarom de grote samenbindende kracht in alles wat mensen met elkaar bereiken in het kleine, het dagelijkse, het gewone leven ons tot voorbeeld zijn.
Het is immers in het dagelijkse leven – op scholen, in bedrijven, in onderwijs- en cultuurinstellingen, in het verenigingsleven… dat verschillen overbrugd worden en er onderling vertrouwen en een gezamenlijk toekomstperspectief ontstaat.
Er ligt daarom een grote opdracht voor iedereen die politieke of bestuurlijke verantwoordelijkheid draagt om mensen houvast en hoop te bieden in een tijd van grote veranderingen. Zo kunnen we in vertrouwen blijven bouwen aan het maatschappelijk weefsel van onze regio, van onze provincie.
En dat we daarbij moeten kunnen steunen op degelijke en stevige structuren en rekenen op goed werkende, toegankelijke en verantwoordelijke overheden, zowel lokaal als provinciaal, dat moet ik u niet vertellen!
Met de komst van het EK wielrennen in 2024 bereidt Limburg zich voor op een sportief spektakel van ongekende omvang en betrokkenheid.
Door de gezamenlijke passie voor deze sport, die veel Limburgers met elkaar verbindt, kunnen we samen onze provincie op de kaart zetten als dé fietsregio van Europa. Het zal ongetwijfeld nog meer mensen, van zowel binnen als buiten Limburg, inspireren om vaker de fiets te nemen.
